Us aller ierdappel

MANIFESTAASJE OER ÚS ALLER IERDAPPEL

-Projekt: mear as 125 jier ierdappelkeapmanskip
-Oanlieding: de oprjochting fan Hannelshûs Hettema yn 1898

Datum: sneon 23 novimber 2024
Plak: Stadhús Franeker, Raadhúsplein 1
Programma 10.30-15.00

10.30: Ynrin
+ kofje of tee mei oranjekoekje
+ ferkeap dichtbondel Us aller ierdappel: € 15,00 (boekhannelspriis: € 20,00) – m.m.f. asylsikers
11.00: Huub Mous, De knol yn ’e keunst
+ útwikseling mei publyk
11.45: Foardrachten yn it Achterhoeks, Bilts en Frysk
+ sopraan Nataliia Gryshchenko mei Ukrayns ierdappelgesang
12.00: Ierdappelkweker Theun de Jong oer ûnderskate ierdappelrassen en Jacob Jensma fan Restaurant De Swarte Haan oer seis nije ierdappelhapkes
12.10: Skoft
>Ierdappeliten en -drinken
>ferkeap by Boeketafel, û.o.:
-sammeldichtbondel Us aller ierdappel
-nije lyrise novelle fan Peter Popma: De seis fan Gatske
>tentoanstelling yn ’e midsiuske kelder fan it barokke Stedhûs
13.00: Ynlieding fan Tsead Bruinja by dichtbondel Us aller ierdappel
13.30: Foardrachten yn it Katalaans, Limburchs en Stellingwerfs
14.00: Grut- en lytsskalige ierdappelteelt
– Fraachpetear troch Margriet Brandsma mei Jenny Fokkema, Willem Bruinsma en Gerard Backx
+ útwikseling mei publyk
15.00: Ierdappeliten en -drinken
+ útpraterij en útrinnerij
Tusken de bedriuwen troch muzyk fan Hein Jaap Hilarides en Piter Wilkens
+ folksdûnsjen fan ’e Fryske Dûnsers.

Tagong fergees. Opjaan hoecht net, kin wol: post@frysk-en-frij.nl
-fol=fol.
Organisaasje: Stichting Erfgoed Fundaasje–Frysk en Frij,
Klaas van Zandbergenstraat 28, 9076 GB St.-Anne – 06-11 26 05 94.

Algehele lieding: Margriet Brandsma

Underwerpen: de ierdappel yn ús eardere tiden, ierdappelbou no, de rjappel yn ’e literatuer, as ferskynsel yn ’e byldzjende keunst, as muzyk yn ’e earen, as genot op ’e tonge, as deistige stof ta neitinken.
Wikselwurking troch krigel beärbeidzjen fan spanningsfjilden. Kritise kanttekeningen.
En tagelyk krúsbestowing.

PROGRAMMAÛNDERDIELEN:

>IERDAPPELPIUWERIJ – ITENFEEST
Nij ierdappeliten út de folop fan ’e swiere Biltse klaai. Alles op ’e pof!
1 Koaninklike Hette Hettema’s
pofte ierdappels mei Waadpesto
2 Haar op ’e tannen
irpelsop fan ’e Bildtstar
3 Annabel
ierdappelsalade fan it ras Annabel fan Theun de Jong
4 Sâltige ZPC-setterkes
bitterbal fan it alâlde ras Hermosa fan Herre Kingma mei sâltachtige seekraal
5 Piperige Peru-poaterkes
kroket fan ús Annabelleke, no mei cajun-krûden en swarte pipers, tink derom
6 Hertlik Hettema-honger-hapke
bitterswiet trijehoekich krokant kroketsje, no fan Spunta en cranberry,
priuw no noch foar ienkear it skoandere trijelûk-gebeuren fan:
-Hettema Zonen
-Z.P.C.
-Royal HZPC Group.

>PRESINTAASJE FAN US ALLER IERDAPPEL

Sammel-dichtbondel mei as tema de ierdappel.
Nije ierdappelgedichten yn it Achterhoeks, Bildts, Frysk, Eilanners, Grinslâns, Hollâns, Ingels, Katalaans, Limburchs, Stellingwarfs.
Sjuery: Tsead Bruinja, Doutsen van Gosliga, Albertina Soepboer, Eelke Veltman.
Mei in ynlieding fan Tsead Bruinja, yn 2019 en 2020 Dichter des Vaderlands fan Nederlân.
En uteraard deklamaasje yn ûnderskate talen en tongslaggen.

Foto: Tessa Posthuma de Boer

>GRUT- EN LYTSSKALIGE IERDAPPELTEELT, NO EN YN ’E TAKOMST
Bestridingsmiddels? Biologys? Of beide?
Fraachpetear troch Margriet Brandsma
-mei Jenny Fokkema fan Fokkema Farming te Slappeterp en Willem Bruinsma fan Bruinsma Bio te Seisbierrum
-mei Gerard Backx, skiedend direkteur/ceo fan HZPC.

>IERDAPPELMUZYK

Nataliia Gryshchenko
Ukrayns ierdappelfolkslietsje

Hein Jaap Hilarides
De klassiker:
–Lofbaarne fan Douwe Tamminga
En twee Bildtse rakkerts fan ’e dichter sels:
–Bakspikere
–Nije eerpels

Piter Wilkens
-Under oaren syn nije Ballade fan de Befrijde Ierdappel, de ienige echte, spesjaal skreaun foar dit rjappelgebeuren.

Klik op ’e foto fan Piter Wilkens foar muzykfragmint.
Opname: Pieter Meindertsma – AD-Productions.

>TENTOANSTELLINGEN 2023-2025 op ferskillende lokaasjes, û.o. yn ’e midsiuske kelder fan it Stedhûs fan Frjentsjer.

De Stichting Frysk en Frij-Erfgoed Fundaasje hat yn 2023-2025 útstallingen oer mear as 125 jier partikulier ierdappelkeapmanskip, n.o.f. de oprjochting fan Hannelshûs Hettema yn 1898 te Bitgum.
Dêrneist binne der fitrines oer de Z.P.C. fan 1919 en nei de fúzje yn 1999 oer HZPC, sûnt 2023 Royal HZPC Group. De stichting wurke mei oan it jubileumboek fan HZPC en oan it takennen fan it predikaat Keninklik fan ’e multynasjonale ûndernimming yn 2023.
Dêroerhinne binne der besichtigingen fan oare ierdappelmaten, lykas Braaksma, Cultura, Fobek, Runia-Van der Schaaf, Westra, Zijlstra, ensfh.
It ûntstean fan ierdappelhannel út gerniersbedriuwen wurdt fierders yngeand yn byld brocht.

>IERDAPPELDÛNSEN
Fryske Dûnsers, swierende libbene fitrines.

>DE KNOL YN ’E KEUNST
–Huub Mous, as keunsthistoarikus oer de – keunstsinnige? – ierdappel.
Prikeljende teksten mei dito ljochtbylden fansels.

–Douwe Idema, nij wurk:

>DE RJAPPEL OP ’T TONIEL ÈN BY DE LES
–Op reis nei Ierdappellannen mei Inke en Inka, toniel foar bern.
–De ierdappel – Lês- en lesbrief, apetitelik foar jong en âld.