Omslachtekst
Wurkleazens, earmoed en strideraasje yn tsjerke! Reden genôch foar hûnderten Friezen yn ‘e midden fan de 19de ieu om fol betrouwen en hoop ôf te setten nei de ‘Nije Wrâld’. Se hiene in dream! Amearika wie it lân fan frijheid, romte, wurk en wolfeart.
Yn 1847 emigrearre in grutte ploech Friezen ûnder lieding fan dûmny Marten Annes Ypma nei de steat Michigan. In drege reis fan hast trije moannen. Djipwei yn it oerwâld kappen se har in nij wenplak: Vriesland. It wie in striid op libben en dea. De delsettingen yn ‘e Nederlânske koloanje binne dan ek boud ‘on the bones of the founders’ – op ‘e bonken fan ‘e bouwers.
Nei de earste swiere jierren klauden de Fryske pioniers wat by de wâl op en waard it wâld iepenlein foar lânbou en feeteelt. It wiene ferbeten trochsetters, dy’t út it neat in nij bestean wisten op te bouwen.
Yn 1986 makke Gerrit Damsma, doedestiids journalist fan it Friesch Dagblad, in reis nei (âld)emigranten en harren neiteam yn Michigan. Hy rekke fassinearre troch alle ferhalen oer dy earste lânferhuzers. Har libbensferhaal is tekene yn dizze dokumintêre histoaryske roman.
Frisian pioneers build a new home in America: Vriesland
Unemployment, poverty, hunger, oppression and discord in the church: reasons enough for hundreds of Frisians in the middle of the 19th century to push off full of hope en faith to the ‘New World’. They had a dream! America was the land of freedom, space, jobs en prosperity.
In 1847 a group of Frisians – 49 adults en 29 children – emigrated under the leadership of reverend Marten Annes Ypma to the state of Michigan: a severe journey for months and thousands of miles through a desert of water. In the heart of the forest they felled the trees and build a new home: Vriesland. It was a life-and-death struggle. Therefore the settlements in the Dutch colony (Holland, Zeeland, Vriesland, Groningen, Drenthe, Overisel, Graafschap and others) are build ‘on the bones of the founders’.
In 1986 Gerrit Damsma, at that time journalist of the Frisian newspaper ‘Friesch Dagblad’, made a trip to (former) emigrants and their descendants in Michigan. He was fascinated by their stories and later on he dug deeper into the subject: who were those first pioneers, where did they come from, how did they live and what were there motives? It was a research for years, of which you can find the results in ‘De beam fan belofte’ (‘The tree of promise’): a well documentated historical novel. Understandably it is written in the Frisian language.
After the first severe years, the situation was improving and the Frisian pioneers laid the forest open for agriculture and cattle-breeding. The Americans in the neighbourhood gained more and more appreciation for these settlers when it became clear that ‘the poor devils from the forest’ were determined people who never gave up. Their life story is characterized in this book, as a salute of honour.
Resinsjes (fragminten)
Gerrit Damsma hat mei De beam fan belofte in histoarise roman skreaun, wêrbij’t er net al te bot de klam lein hat op de karakters fan de romanpersonaazjes. De fiktive haadpersoanen, Geart van Dam en Jetske Feenstra, binne wol libbene figueren mar misse psychologise djipgong. De skriuwer hat de klam lein op de ynformaasje. It ferhaal sels is foar him middel om de lêzers kennis bij te bringen.
/…/ Nei it lêzen fan de roman, dy’t mij gjin momint ferfeelde, haw ik in realistys byld krige hoe’t it pioniers dêr yn Michigan fergien is. Dochs is it net allinne histoarise ynformaasje dy’t Damsma jout, ik haw nei it lêzen grutte bewûndering krige foar al dy Fryske trochsetters dêr yn Vriesland.
Sneeker Nieuwsblad, Henk van der Veer, 24 juny 2002
Wy hawwe in fjirdepart fan it boek al út as Geart syn Amearika-ferhaal wat op gleed komt. Om side santich hinne, as de plannen foar emigraasje stal krije, wurdt it boek ynienen folle ûnderhâldender.
/…/ It jin konsekwint oan de feiten hâlde betsjut foar in romanskriuwer in grutte beheining. Hy kin syn fantasij net folle romte jaan. Mar by it lêzen fan dit boek sil by de measten de oandacht dochs net faak ferslopje. It fêstlizzen fan in nijsgjirrich stik emigraasjeskiednis troch in skerp observearjend en treflik dokumintearre skriuwer fertsjinnet alle respekt.
Trotwaer, Piter Terpstra, maaie 2002
In 1986 bezocht Damsma als journalist oud-emigranten en hun nageslacht in de Amerikaanse staat Michigan. Nu heeft hij daarvan materiaal verwerkt in deze vlot leesbare documentaire historische roman, die op zeer aangename wijze een stukje geschiedenis weergeeft.
Nederlandse Bibliotheek Dienst, Jelle van der Meulen, 5 april 2002
‘De beam fan belofte’ fan Gerrit Damsma liket my in boek dat mear noch as ‘It wrede paradys’ fan Hylke Speerstra de lêzer meinimt nei de rauwe werklikens fan it emigrantebestean yn de 19de ieu. Fan datoangeande mei dizze roman ek wol as in monumint kwalifisearre wurde.
Geandewei, A.J. Wijnsma, 25 jannewaris 2002
De beam fan belofte makket stilistysk nei likernôch fyftich siden in ferrassende winding. It is krekt as lit Damsma syn personaazje dan ynienen los, sadat dy syn eigen dingen belibje kin. It boek wurdt dêrmei, suver fan de iene op de oare side, in stik flotter te lêzen.
/…/ Op it momint dat de skriuwer syn ferhaalstof net mear oan syn eigen jonge jierren ûntliene kin, giet syn personaazje – sa’t dat heart – mei him oan ‘e haal. Fan dat momint ôf hat it ferhaal fan Geart en Jetske jin yn ‘e besnijing en wurdt it dreech it boek oan ‘e kant te lizzen. De personaazjes dy’t Damsma opfiert, binne faak de stereotipe kant it neist.
/…/ Tagelyk sil krekt dat stereotipe de reden wêze wêrom’t dit boek in grut lêzerspublyk oansprekke sil: de measte minsken sille har graach mei de haadpersoanen identifisearje. Dat jildt faaks benammen de Friezen-om-utens, dy’t it heitelân en syn ynwenners noch wolris wat romantisearje meie. Foar harren soe in Ingelske oersetting in juwieltsje wêze, al soe der tagelyk in soad taaleigen mei ferlern gean.
Friesch Dagblad, Berber Bijma, 12 desimber 2001